Zelf een beplantingsplan maken? Dat kan wanneer u zich aan een aantal regels houdt en een beetje kennis van planten heeft of weet waar die kennis te halen is.

Wat is een beplantingsplan?

Een beplantingsplan geeft aan hoeveel planten van welke plantensoort op een bepaalde plek komen te staan in b.v. een tuin. Het is dus geen tuinontwerp maar een onderdeel daarvan wanneer een nieuwe tuin wordt ontworpen of de tuin wordt heringedeeld.

Een goed beplantingsplan bestaat, naast natuurlijk de tekening waar precies is aangegeven waar wat komt te staan, ook uit een tekening van het eindbeeld en een doorsnede hiervan. Dus hoe ziet de tuin na enige tijd uit. Een goed beplantingsplan geeft ook een overzicht van de kosten als aanleg en onderhoudskosten en een complete lijst van beplanting. In deze lijst wordt dan ook de nodige informatie opgenomen als bloeiperiode, bloeikleur, planthoogte en het aantal planten wat per m² (plantafstand).

Tuinontwerp?

Het tuinontwerp, waar het beplantingsplan onderdeel van is, is voor een groot deel al bepalend voor de beplanting. Allereerst heeft u al bepaald wat voor soort tuin u wilt. Misschien heeft u een bepaald thema gekozen; b.v. Engelse of Japanse tuin, strandtuin, mediterrane tuin enz. In een Engelse tuin staan andere planten en bomen dan in een Japanse en in een mediterrane tuin weer andere.

Maar het kan ook zijn dat u gewoon op gevoel een tuin heeft ontworpen door bepaalde onderdelen als waterpartijen, bankjes, bloembakken of borders op te nemen. Of u heeft bepaalde z.g. zichtlijnen opgenomen zodat u vanuit de woning een mooi zicht heeft op de tuin of van een terras achter in de tuin. Al met al heeft u bij het ontwerpen van een tuin al heel veel vragen beantwoord en de basis van het beplantingsplan al gelegd.

Schetsen of tekenen

Een schets van een tuinontwerp is snel gemaakt wanneer u de maten weet en weet hoe u ‘op schaal’ tekent. U kunt het gewoon op papier doen of een tekenprogramma gebruiken, dat maakt niet uit. In principe hoeft u niet zoveel verstand te hebben van tuinieren want u zet eigenlijk de basis van uw gewenste tuin op papier.

Bestaande tuin

Maar het kan ook zijn dat u gewoon de bestaande beplanting wilt vervangen om wat voor reden dan ook. Een beplantingsplan is een mooi hulpmiddel om e.e.a. te kunnen realiseren zodat achteraf niet blijkt dat b.v. bepaalde planten het slecht doen of de ene plant de ander overwoekert. Daarom is het belangrijk te weten wat kan en niet kan, wat mooi zal lijken en wat niet. Al is dat laatste natuurlijk wel afhankelijk van persoonlijke voorkeuren. Kortom, u zult enige kennis moeten hebben van planten en bomen of weten waar de kennis te vinden is.

Waar let u op bij het maken van een beplantingsplan?

Voordat u echt planten in een beplantingsplan gaat zetten is het goed om enige plantenkennis op te doen door veel over planten en bomen te lezen of misschien kunt u zelfs een cursus gaan volgen.

Net als bij het ontwerpen van de hele tuin, moet u ook bij het maken van het beplantingsplan op een aantal factoren letten:

• Tuin op noorden, zuiden, westen of oosten?
• Wat zijn de schaduwplekken (of halfschaduw) in de tuin?
• Wat zijn de zonnige plekken in de tuin?
• Vochtgehalte in de tuin?
• Wat is de grondsoort of zelfs -soorten?
• Hoe groot is de tuin?
• Onderhoudsarm of juist niet?

Zon en schaduw bepalen al veel van de inrichting van de tuin en die zonnige en schaduwrijke plekken zijn o.a. afhankelijk van de ligging van de tuin.

Tuin op het zuiden

Een tuin op het zuiden is in principe altijd licht en helder. U kunt het hele jaar genieten van de zon, ook op een mooie zonnige winterdag; heerlijk met een dekentje wat vitamine D opdoen. Een nadeel van een tuin op het zuiden kan zijn dat het er in de zomer ook heel warm kan zijn en dat de warmte die door de woning is opgenomen, nog lang uit zal stralen. Plant dus b.v. wat hogere bomen in de tuin zodat een schaduwplek ontstaat of plaats b.v. een pergola. De beplanting onder die boom moet dan wel tegen minder zonlicht kunnen.

Tuin op het noorden

Wanneer u een tuin op het noorden heeft weet dan dat de tuin schaduwrijk kan zijn. Vooral in de winter blijft het vrij donker in die tuin. Het meeste licht heb je dan in het achterste gedeelte van de tuin mits je tuin diep genoeg is. Daarom zie ook vaak achter in zo’n tuin een zitje of een extra border. Al te hoge afscheidingen kunnen deze tuin onnodig donkerder maken.

Tuin op het oosten

Genieten van de ochtendzon kan heel goed in deze tuin op het oosten. In de middag zult u hiervoor naar de achterkant van de tuin moeten verhuizen; zorg voor een lekker plekje achter in de tuin. Doordat de zon alleen ’s morgens de muur op het oosten verwarmt, is het bij deze muur in de zomer ’s avonds niet zo warm. Zorg dat er niet teveel hoge beplanting in de tuin staat, want dan het donkerder worden achter in de tuin.

Tuin op het westen

’s Morgens is het in deze tuin wat donkerder vlak bij de woning; wilt u ook in de vroege morgen van de zon genieten, zorg dan voor een terrasje achter in de tuin. ’s Avonds kunt u lekker dicht bij de woning blijven echter kan deze muur na een warme zomerdag wel veel warmte uitstralen. Ook in deze tuin kunt op de juiste plekken schaduw creëren met hogere beplanting, bomen of structuren.

Vochtgehalte en grondsoort

Het is belangrijk om te weten wat de grondsoort is van uw tuin; niet alle soorten planten doen het goed in elke grondsoort. Bij veel hoveniersbedrijven of tuincentra kunt u uw grond laten testen. Heeft u een ‘natte’ of ‘droge’ tuin? Welke plant kan wel tegen ‘natte voeten’ en welke niet. De ene boom heeft minder water nodig dan de andere.

Onderhoudsarm of niet?

Waarschijnlijk heeft u daar al rekening mee gehouden bij het ontwerpen van de tuin. U wilt niet te veel werk in de tuin moeten verrichten of u wilt juist wel lekker bezig zijn. Het kan natuurlijk ook een combinatie zijn; een deel waar niet zo veel onderhoud nodig is aan de beplanting en waar u rustig kunt zitten en een ander deel waar u meer als hobby bezig bent met het verzorgen van de planten en bomen.

Niet alle planten en bomen hebben evenveel verzorging nodig, dus het is het belangrijk om dit te weten van planten die u opnemen in uw beplantingsplan.

Grote of kleine tuin?

Heeft u een kleine tuin en gaat u die helemaal vol zetten? Of een wat grotere tuin die u ook vol wilt zetten? In het tuinontwerp is er al rekening mee gehouden waar de beplantingzones komen en waar de overige structuren en onderdelen. Het is natuurlijk helemaal aan u om te bepalen wat waar komt en of u meer of minder beplanting wil. Een grotere tuin kan natuurlijk wel meer onderhoud vragen maar dat kan ook worden gezegd van een kleine tuin die vol staat met beplanting die veel verzorging nodig hebben.

Basis van het beplantingsplan

Hoogte, diepte en structuur in de tuin worden gevormd door bomen en struiken. De kleur wordt voornamelijk bepaalt door de vaste planten, bloembollen en éénjarige planten. Deze structuur is ook al aangebracht in het tuinontwerp al is daar meestal niet aangegeven wat voor bomen en struiken het betreft.

Teken de bomen en struiken in uw schets rekening houdend met eisen die worden gesteld aan de bodem, zon en schaduw (ook na verloop van tijd), enz.

Verder invullen van het beplantingsplan

Wanneer u de bomen en struiken op de juiste plaats in uw schets heeft gezet is het tijd om kleur en de fijnere structuur aan te brengen in het geheel. Daarbij is het belangrijk om bepaalde zaken als bloeitijd, groeihoogte enz. goed bij te houden. U wilt niet dat een mooie border alleen in juni in bloei staat en daarna niet meer. Probeer planten bij elkaar te zetten die elk in een andere periode in bloeien. Of enkele planten die tegelijkertijd bloeien om een mooie combinatie van kleuren te krijgen. Veel of weinig kleur in de tuin is natuurlijk gedeeltelijk afhankelijk van persoonlijke voorkeuren maar ook van b.v. het thema wat uw heeft gekozen voor de tuin.

Borders en bloembakken

In het voorgaande gingen we uit van borders met beplanting die een vaste plek hebben in de tuin. Bloembakken nemen een aparte plek in bij het ontwerpen daar ze van grootte kunnen verschillen en misschien ook (eenvoudig) zijn te verplaatsen. Door te spelen met de plaats van de bloembakken of potten kunnen mooie effecten worden verkregen.

Exclusieve planten, gras en siergrassen

Exclusieve planten en bomen of mooie siergrassen kunnen ook een mooi effect hebben in de tuin. Een oude olijfboom, een kurkeik, bonsai e.d., geven uw tuin een extra uitstraling. Belangrijk is wel dat deze bij de tuin past en u weet wat de eisen zijn die worden gesteld aan de exclusieve planten. Siergrassen kunnen bijna in alle tuinen worden gebruikt omdat er vele soorten zijn te krijgen.

De ideale droomtuin?

Hoe ziet de ideale droomtuin eruit? Die vraag is hier niet te beantwoorden omdat u namelijk bepaalt wat de ideale tuin is voor u, niet de tuinontwerper. U bepaalt hoe de tuin eruit moet komen te zien, welke onderdelen en/of structuren worden opgenomen, wat voor soort beplanting enz., enz. Niet alleen het uiterlijk bepaalt de droomtuin maar ook hoe de tuin wordt ervaren. Kunt u lekker relaxen op een schaduwrijk plekje of vindt een heerlijk ontbijtje in het ochtendzonnetje belangrijker; de beleving van een tuin is heel belangrijk.

Moet of kan een droomtuin ook praktisch zijn? Dat ligt eraan; wat is praktisch? Vindt u het belangrijker dat u op meerdere plekken kunt zitten (b.v. ook vlak bij de achterdeur) of dat u gemakkelijk met tuingereedschap uit de voeten kunt. Maar kan dat ook allebei worden gerealiseerd? Natuurlijk, daarvoor maakt u een tuinontwerp of laat deze maken. Door goed om u heen te kijken en b.v. showtuinen te bezoeken, kunt u veel ideeën opdoen. Daarna geeft u uw wensen door aan de ontwerper. De ontwerper zal natuurlijk advies geven over bepaalde zaken want een goede ontwerper weet waarover hij/zij het heeft.

Heeft u deze artikelen al gelezen?

• Landelijke tuin
• Moderne tuin